Anueite fixemos una bona parada NO ALTO.!Podríamos tirar pa
muitos sitios!.
Non tengo un carro ya un caballo, cumu’l padre del LUTE, pa
que escoiga la ruta, así que escoireila you.
Nuna rotonda, entre SALAMANCA ya LA CAPITAL DEL JERTE, la
familia del LUTE dexou qu’el caballo los tsevase u quisiera.!Tirou pa LA VERA,
u vei comprar pimiento pal embutío de
las matanzas de L’KONCETSÓN uno que conozo/conocía you!.
NO ALTO hay agora un EXCLAVE de LA CAPITAL DE
L’OURO/POLÍGANO INDUSTRIAL, que sigún LOS POLÍTICOS pertenez a LA SUBCAPITAL DEL KONCETSÓN-ESVA, la
xeografía diz que ya terreno de LA PARROQUIA DE MIÑO/SANTOLAYA, ya CORREOS
consideralo cumu de SANTOLÍN DE REVIEKO(LA PARROQUIONA).
Cumu miedre L’EXCLAVE, vei invadir tamién, xeográficamente,
LA PARROQUIA DE SANFRICHOSO.!Ya no sei si
KOTSADA, cumu decían de LA CASETA!.!Purque CIMBLA atsó, entre TREMAO
y’ARCETSEIRO a la
dreita,SANTOLÍN,FLEITOSA ya CORNÁS a la izquierda, L’MOYÓN al fondo, entramos
na antesala del SANTO MOTSEIROSO!.
Deixamos p’atrás, al fondo, SANFRICHOSO, PANICEIROS ya
XINESTOSA.!ORDERIAS ya caso especial!.Decía un PAISÁN muy simpático que
ORDERIAS debía de ser LA PARROQUIA, por tar en TIERRA EXTRAÑA.
L’AIRE DEL MOTSEIROSO reconcíliame cola vida, anke non podo
evitar UN AMESTAMIENTO DE TRISTEZA YA ATSOURAMIENTO polo que ME FEXO
SUFRIR el haber nacío nuna TIERRA SUBTROPICAL. Sigún alguien de YERBO, los tsugares de SANTOLÍN ya
VITSAR , al ser DIZQUE TROPICALES, eran RINOS pa muitas cousas, pero lo pouco
que producían era BONO, purque era NATURAL, de LA SECA, non ARTIFICIAL, de LA
FARTURA DE AGUA.
Volvo montar na escalera ya salimos pal CRUCE’L CEMENTERIO. Na
moderna curva del PONTÓN, asústame que LA PONTE VIEYA té cayendo ya LA NUEVA
non ya PONTE, ya LA BARRA de un
PANTANO.!Desidia , vagancia, malicia, veite tú a saber!.EL PONTÓN era UNA OBRA D’ARTE de LOS PICAPEDREIROS!.!LA
PONTE NUEVA ya sólida, así que fixénonla d’afeito en poucas horas, pero si vien
LA RIADA……..!.
Na VUELTA’L CALEYO/ o del SEXTO/SESTO?dexo atrás la visión
de SANTOLÍN ya LA BATSINA, col REGUEIRO entre LOS PRAOS LA FONTE, raudo dika’l TENDINA.!Al’outro tsao,
TSUCIERNAS,turismo de bon comer, truitas
en especial, asegurao!.!Ya vida nocturna, TSUCIERNAS DE
NUEITE/TSUCIERNAS BY NIGHT/TSUCIERNAS LA NUIT,
antes al menos!.EL NUESO DON FRANCISCO díxome fai medio siglo que
TSUCIERNAS era la LOCALIDÁ que más PERNOCTABA de TODO’L CANTÁBRICO.!Seike
esaxeraba!.
TRONCEO, LA PARRIOQUINA, u tan enterraos los mious antepasaos
maternos, apéndice del GRAN SABADEL u inda tengo primos a los que transmito LA
FELECITACIÓN.DEVESA ABAXO ,veinse completando l’abrazo a OTSEIROS, del que
SANTOLÍN foi PEDANÍA, ya a SAN PEDRO, u tengo familia en dugas casas .Mención especial al MELCHOR
que ta tamién na línea del MIOU APELLIDO HELVETIZAO ya a OLIVINA, xente bona de
verdá, ya a LOS SOUS XIMIELGOS ya descendientes, que DIOS ys dé SALÚ ya SUERTE.
¡Triste momento!. El DÍA DE NAVIDÁ de 1990.enterramos a miou
padre NO CEMENTERIO DE LA PARROQUIONA, xusto antes del CRUCE, u LA CARRTERA
TSUBARCA-LA PUELA manda un ramal pa BRAÑAGRANDE, LA CAPITAL DEL KONCETSÓN!.
¡Poucos días después de NAVIDÁ,el 19 de XIÑEIRO de 2006,enterramos a miou madre ¡.!Por eso LA
NAVIDÁ pa mí ya más UNA REFLEXIÓN que UNA FIESTA!.
¡HOMENAXE a LOS
DIFUNTOS ya camín de LA PUELA outra vez!.
Pasan los años ya esqueizo tsugares: TSANTEIRO, ANZAS,
BUSTIETSO, LA CABUERNA ya LA VIÑA con la so pequena ponte fronteiriza, cumu la
de EL MARCO/LA CODOSERA ya ARRONCHES/O MARCO, a ponte internacional mais curta
do mundo, tres metros ,SAN ANDRÉS, ZRIZEO,BITSEIRÍN, L’PRAO,RIKASTIETSO,TABLAO,
ESE, LA VINADA ya, de l’outro tsao del TENDINA, la tsarada de tsugarinos,
ARBEDERAS, SAN VICENTE, EL PINGO, TSAVANDERA, TSANIETSO.!.Recuerdos pa bona
xente de esos TSUGARES!.
EL CRUCE L’ESPÍN ya tamién CRUCE DE CUENCAS…..ya de
DEMARCACIONES de LA BENEMÉRITA.!Anke muitas veces ya todo más convencional que
convincente!.
Patrás dexo, camín de KAMPIETSO,LAS TIENDAS, BERRUGOSO,LA
FAYONA,L’VITSATSUD ya’l VEIGA DE REY de LA SAGA D’HOMES DE LA TELE,PIEDRATECHA
ya LA BAXADA de LA CUESTA TSACONES dika BRAÑAGRANDE, col MONASTERIO D’OBONA
presidiendo L’OUTRA GRAN PARROQUIA,
comuña con BUSTIETSO ya SAMARTÍN DE SEMPRONIANA ,dexo, repito, al
FREISNO de LAS MIOUS CONTRADICCIONES VITALES.
Ya taba la mio probe madre na TERCERA DIMENSIÓN cuando me
enterei d’una traxedia acontecida no
último cuarto del SIGLO XIX na familia de la miou buela materna, ya que por vía
de muyer pasou de la bisabuela a la
buela ya a miou madre:!miedo a la disgracia, miedo a la vida, consecuencia
d’aquetsa explosión terrible que matou humanos ya semovientes!.
Pa más inri, l’amestamiento d’un antepasado con xente del
CARIBE foi bien complicao:!la xente non naceu MULATA, naceu ROXA, RUBIA,
COLERADA!.!Pero con superstición de NEGROS ÑÁÑÍGOS!.!Caldo de cultivo favorable
pa que CURAS ya FRAILES, POLÍTICOS ya XENTE del COMÚN, fadiendo de GÜESTIA ya
SANTA COMPAÑA, de BRUXAS ya INQUISDORES ,jodiesen la marrana bien jodida ya nos
complicasen el vivir!.!Cago en todo lo que se mueve!.
Seike tengo razón cuando digo ya repito que non sei si soy,
como TARZÁN, un HOME fiu adotivo, casi biolóxico, de MONOS, o al revés, un MONO
fiu de HUMANOS.!Así nos foi ya así nos vei!.
Tsegamos a BORRES, col sou asociao SAMBLISMO, tsugares
d’empresarios, de chaletinos d’actores, etc.!Ya reposo eterno de RICARDÍN ya’l
sou amo, criadores d’aquetsa BREVE CONVERSACIÓN FILOSÓFICA DE FAMA MUNDIAL, que
explicaba de forma fácil UNA SITUACIÓN EMPRESARIAL DESFAVORABLE. Vou contala,
seike la sabéis muitos, cola anuencia de las partes.RICARDÍN era algo pariente,
pero L’AMO tien descendientes qu’espero
non se ofendan, purque actúo con respeto a las personas.
Por amarradietsas de políticos, CASTROPOL perdeo L’XULGAO ya
la xente de GRANDAS tenía qu’ir a LA CAPITANA .Un paisanín d’un tsugar de SALIME, pero próximo a LA DESVIACIÓN DE
BUSTANTIGO, dioy por fader LA RUTA NUESA LA CAPITANA-LA PUELA/LA POLA.Venía
conduciendo L’AMO, era día de poucos viaxeiros, así que, na CAPITAL DE L’OURO
,esperanon a que L’PAISANÍN xantase. Sin priesa, seike por non reñir o chorar
,paranon no CHIGRE a que LA MIOU VECINA ys diese UN A ESCUDETSADA DE CAFÉ con
TSEITE ya UN CACHO DE BOTSA pa MUYAR a cada uno, mientras L’PAISANÍN esperaba
en solitario no autobús
.
-¡Non merez la pena viaxar con un PAISÁN que mexor fose por
NAVIA!.!Non cubre!.L’AMO fexo el sou clásico axuxte de BOINA, pa mostrar lo
incómodo de la situación.
¡Probín, él al menos paga!.!Los que non viaxan non pagan!.LA
MIOU VECINA aportou dulces palabras.
RICARDÍN, breve, al sou modo, añadíu:!La
vida,MARCELINO!.L’AMO tsamabase MARCELINO.
-¡Los cojones, RICARDÍN!.L’AMO/MARCELINO, tamién breve, poxo
la contraparte a cualquier SITUACIÓN
DIFÍCIL:!CONFORMIDAD versus REALISMO TAJANTE!.
Aquí, neste BORRES noyo de comunicaciones, tengo tamién, vía
un primo polandiego, outros parientes, que nin saben qu’existo .La vida apeirou
a una fía del miou primo materno con un bisnieto de L’HOME DEL PELO ENCESO,
hermano de la miou buela paterna.Son xente muy activa nos medios de comunicación,
didácticos na forma d’entender el progreso dientro del mundo rural.
Seike RICARDÍN, espoleao pola filosofía de MARCELINO ,empezou
a ser muy drástico colos pasaxeiros. Non quería dame billete VÍA TSAVADOIRA pa LA PUELA .Quería que ,VÍA
CAMPIETSO, fose a BRAÑAGRANDE ya d’atsó dika VALBONA en LOS TSUBARCAS.
¡Tenemos obligación legal de tsevate!.!Pero l’outro
paisanína apease en COLINAS, así que non sacamos nin pa gasoil!.!Usou el NOS
MAYESTÁTICO, siñal de la sou identificación cola empresa!.
¡Non te preocupes, rapaz, que te tsevamos cola furgoneta!.L’
AMABLE CUÑAO YA SOCIO DE MARCELINO sacoume del apuro.!Ya de tener que fader el
doble de kilómetros!.
DOS APRENDICES de MECÁNICO, seike polandiegos, iban col
CONDUCTOR, col paisanín de COLINAS, ya comigo.
Paramos na MORTERA, COLINAS,PORCILES ya TSAVADOIRA a dexar FUETSES con FARINA,
pola mañana TRIGO mandao al MOLÍN DE LA CABUERNA.!Já, já, el pícaro de RICARDÍN
non me quixo decir la verdá!:
¡Esos fuetses pagaban BILLETE, purque ocupaban asiento, cumu
los asientos vacíos, reservaos pa LOS ESPÍRITUS, que los familiares de LOS
DIFUNTOS NO PURGATORIO pagan na peregrinación a SANTO ANDRÉ DE TEIXIDO-¡vai de
morto quem non foi de vivo!- a pedir polos muertos que mandan siñales de
tar incómodos na TERCERA DIMENSIÓN.
LA MORTERA , casi VILLA, tan grande cumu GRAO sigún aquel
vaqueiro ,ya la salida a LA CUENCA DEL RÍO PRAVIANO de parte de LA PARROQUIA ZARRÉU, que tien a
la capital, SANTIAGO, ya a RETSÓN, u tengo familia vía materna, bona xente,
perdón si hobo problemas,L A FANOSA ya RIKASTSIETSO, lo mismo que BORRES tien a
LA CUESTA.na CUENCA L’ESVA.
KORRIETSOS, VITSAPÍA ya L’KOUCETSÍN son BRAÑAS DE LA
MORTERA/ZARRÉU.cumu ZREIZEO L’MONTE ya FOZ son de MIÑO/SANTOLAYA, que esqueicí
decilo a l sou tiempo.
LAS BRAÑAS DE ZARRÉU son antesala del MOTSEIROSO.Casi
despobladas, resultan atrativas pal turismo rural, pa los senderistas ya
montañeros…….ya pa los políticos avariciosos que cercan los carreiros ya
quieren fader atsó L’IMPERIO D’ETSOS.!Si polo menos fose una PEQUENA
REPÚBLICA!.
Nuna boda entre NOVIOS HIPPIES DE MADRID ya NOVIAS
VAQUEIRAS, casorio en SANTIAGO, bodorrio NA MORTERA, dos HIPPIES INVITAOS,
fartos de vino ya d’outras cousas, deixanon los zapatos delantre LA IGLESIA.LAS
MUYERES, OVARUDAS ya COYUNUDAS, fixenonys ir dika LA IGLESIA a polos zapatos.L
as pedrequinas del camín qutianoys la borrachera, el cuelgue, ya jodienonys los
pias.
-¡Foi un bichorno!, resumiu l’home que me lo contou.
Falando de ser FRONTERA DE DEMARCACIONES DE LA BENEMÉRITA,
BORRES ya SAMBLISMO pertenecían al
PUESTO DE BRAÑAGRANDE/COMPAÑÍA DE PRAVIA, ya LA MORTERA, COLINAS,
PORCILES ya TSVADOIRA al PUESTO DE GOLDEN CITY/COMPAÑÍA DE TSUBARCA.!Agora
seike cambiou todo!.Pero n’aquetsos tiemps, sigún L’AMARRADIETSA fose un prao patsó o un prao pacó, venían LOS
GUARDIAS de un sitio o de l’outro.Nos tiempos terribles de CARBALLIDO ya RUTE,
los de LA MORTERA venían a discutir a SAMBLISMO, purque sinon…
¡Mialma tuve que ir a tsamar al miou primo, L’MUNICIPALÓN
DE BRAÑAGRANDE, pa que me tsibraxe de
las xustradas de CARBALLIDO, já, ja!.EL NARRADOR taba risueño purque CARBALLIDO
non se atreveo a hostialo delantre del MUNICIPALÓN.
Ya viniendo de LA CUEVA D’HIBERNACIÓN DE CANGAS DE TINEO
,ocho rapacinos amontonaos dientro de un SEAT 1200-¡primeros sesenta!-el gran
susto:!NA FRONTERA DE TSVADOIRA diounos l’alto EL BIGOTAZOS, que en compañía de
un guardia nuevo del CUARTEL de LA
CAPITAL DE L’OURO tsegaran d’algún modo dika’l punto más tsuenxe del recorrío.
-¡Menoh mal que traeh aquí a tu hijo, que si no te empuraba,
Vicente!.BIGOTAZOS, guardia primeiro que ya peinaba canas ,de mano suelta pero
agradecío con los agradecíos,
congratulabase de que RAMONÍN, el fio de VICENTE, al que consideraba
L’MEXOR CAFETEIRO(de preparar café na máquina), que todos los días de las
vacaciones lo atendía muito bien no BAR CENTRAL de GOLDEN CITY, cumu decía
VICENTE, que antes de taxista ya chigreiro fora marineiro nun barco holandés ya
falaba algo de INGLÉS, alegrábase el guardia, digo, de que pol vrano EL CAFETÍN
DE RAMONÍN iba a sabey a gloria.
¡Pixadas vuesas!.!Anda, anda,a ver si tsegáis pronto a
PORCILES, que tan atsó dos camiones cargando xatos pa BRIEVES!.!Ya y digo you a
FIDEL que vos espere!.!Pero moveimos, que ya se diz lo de SER MÁS VAGO QUE UNA CHAQUETA VERDE, já, já!.
¡You casi me mexo del susto!.!Aquel guardia mialma metía
miedo!.!Pero VICENTE tenía recursos!.
-¡Arrea tú, VICENTE, pa que RAMONÍN me prepare ehta
tarde-noche un café de los zuyoh y no
lah borrahah que preparh tú, já, já!.
¡Venga, a sudar LA CHAQUETA, já, já!.Al arrancar VICENTE,
you empecei a relaxame.
Quiero agora, desd’eiquí, antes de entrar en ALLANDE,
FELICTAR a LOS PARIENTES DE BORRES, seike algunos que non me conocen pero viven
en COLINAS.!Ya, antes de que se me esqueiza, a parientes de XIXÓN nacius na
MORTERA, que vienen a veces cola miou tía de
noventa y seis años, la única hermana de las ocho que fonon que queda
viva, alegre, ya que nunca mostrou esos MIEDOS D’ANTES YA DEL PORVENIR heredaos
pola miou probe madre.
(Próximo ya final: BAXADA A LA POLA. )